৯। শব্দ বিভক্তি ক্ষেত্ৰত প্ৰথমাৰ এ,দ্বিতীয়া ক, তৃতীয়া এ আৰু ৰে, চতুৰ্থীৰ ক আৰু লৈ ,ষষ্ঠী ৰ,এৰ, সপ্তমীৰ ত এই শব্দ বিভক্তিবোৰ চৰ্যাপদত ব্যৱহাৰ হৈছে। যেনে- ঘৰ, থিৰ (স্থিৰ), থাহি, (থাউনি) আদি।
32। ৰামাই পণ্ডিতৰ শূণ্য-পুৰাণ ৰ বিষয়ে বহলাই লিখা?
উত্তৰঃ কোনো সাহিত্যৰ ঐতিহাসিক ধৰ্ম দেৱতাৰ মাহাত্ম্যক সূচক ৰামাই পণ্ডিতৰ শূণ্য পুৰাণক প্ৰাক শংকৰী যুগৰ অসমীয়া বঙলা উমৈহতীয়া সাহিত্যৰ অন্তৰ্ভূক্ত কৰিছে। ধৰ্ম পূজা বংগদেশৰ পশ্চিমাঞ্চলৰ উৎসৱ। অসমত ধৰ্ম দেৱতাৰ স্বতন্ত্ৰৰ পূজা আৰু উৎ সৱ থকা প্ৰমাণ পোৱা নাযায়। অসমত ধৰ্ম পূজা মনসা পূজা অন্তৰ্গত। কথাগুৰু চৰিতত অনন্ত কন্দলিয়ে ধৰ্ম পূজা কৰা কথা উল্লেখ আছে। মনকৰ পদ্মপুৰাণ আৰু দুৰ্গাবৰ বেউলা আখ্যানত ধৰ্ম দেৱতাৰ উল্লেখ পোৱা যায় আৰু মনসা পূজা ত ধৰ্ম দেৱতাৰ ঘটক স্থাপন কৰা হয়। শূণ্য-পুৰাণত ধৰ্ম দেৱতা, ধৰ্ম-পূজা উৎ পত্তি আৰু বিকাশত মহাযানী বৌদ্ধ, তান্ত্ৰিক হিন্দু আদিম লোকাচাৰ আৰু বিশ্বাসৰ অৱদান দেখা যায়। বংগদেশত সাধাৰণতে অতীত ব্ৰাহ্মণ ইয়াৰ পুৰোহিত আৰু নিম্ন শ্ৰেণী হিন্দু মাজত এই পূজা প্ৰচলিত। ধৰ্ম দেৱতা শূণ্যৰুপী আকৌ তেওক বিষ্ণু, সূৰ্য্য আৰু যমৰ লক্ষণ দেখা যায়। অসমৰ ধৰ্ম দেৱতাৰ ভিত্তিত কোনো মাহাত্মক কাব্য ৰচিত হোৱা নাছিল।
ৰামাই পণ্ডিতৰ শূণ্য পুৰাণৰ সৃষ্টিতত্ব লগত মনকৰৰ পদ্মপুৰাণ, বিষয়গত আৰু ভাষাগত সাদৃশ্য দেখা যায়। শূণ্য পুৰাণৰ ভাষা বিভিন্ন যুগৰ ভাষাৰ প্ৰভাৱ পণ্ডিত সকলে আৱিস্কাৰ কৰিছে আৰু ই পূৰ্ব ৰুপ লাভ কৰে অষ্টাদশ শতাব্দী। কোনো কোনো পণ্ডিতৰ মতে শূণ্য পুৰাণ অংশ বিশেষ ত্ৰয়োদশ শতিকাত ৰচিত হয়। কিন্তু সুকুমাৰ সেনে ভাষাতত্ব দৃষ্টিৰে চায় ষোড়শ শতিকাৰ শতাব্দী আগলৈ শূণ্য পুৰাণক কোনোমতে নিয়াৰ সম্ভৱ নহয় বুলি মত প্ৰকাশ কৰিছে। স্থান বিশেষে শূণ্য পুৰাণৰ ভাষাৰ লগত প্ৰাচীন অসমীয়া ভাষাৰ সাদৃশ্য পৰিলক্ষিত হয়। বৈয়াকৰণিক ৰুপৰ প্ৰয়োগলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াৰ অংশ বিশেষ প্ৰাচীন কামৰুপ ৰাজ্যত বা কামৰুপী পণ্ডিতে ৰচনা কৰাৰ বুলি অনুমান কৰিবলৈ বাধ্য কৰে।
শূণ্য পুৰাণত বহুতো অসমীয়া শব্দ প্ৰয়োগ দেখা যায়।উদাহৰণ স্বৰুপে - খৰিকা, টোপোলা,সৰু গজাল,পিতাক-খুড়াক দৰৱ জুই আদি।সপ্তমী বিভক্তি দন্ত্য ত, ষষ্ঠী ৰ, উত্তৰপুৰুষত ওঁ, নিজ অৰ্থত আপুনি সৰ্বনাম প্ৰয়োগ, তুমৰ্থক বিভক্তি ব, আৰু ইব, অসমীয়া ব্যাকৰণৰ লগত সাদৃশ্য দেখা যায়।
বিশেষে শূণ্য পুৰাণৰ অংশ বিশেষ যথেষ্ট সাদৃশ্য দেখা পোৱা যায়। মনকৰ ষোড়শ শতিকাৰ আদিৰ ভাগৰ কবি। সেই ফালৰ পৰা লক্ষ্য কৰিলে শূণ্য পুৰাণ অংশ বিশেষৰ ৰচনা কাল পঞ্চদশ শতিকা বা তাৰ আগত হৈছিল বুলি অনুমান কৰিব পাৰি।
33।শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তনৰ ভাষাৰ লগত অসমীয়া ভাষাৰ কি কি সাদৃশ্য আছে লিখা ?
উত্তৰঃ অসমীয়াৰ ভাষাৰ বৈয়াকৰণিক লক্ষণযুক্ত আৰু খাচ অসমীয়া শব্দৰ প্ৰয়োগ থকা দুই এখন কাব্য আছে যি কেইখন বৰ্তমানে বঙালী লিপিকাৰ আৰু বঙালী সম্পাদকৰ হাতত পৰি বঙলা সাহিত্য অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে। বঙালী লিপিকাৰ আৰু সম্পাদকৰ হাতত পুৰণি অসমীয়া ৰুপ বহু পৰিমাণে যে বঙলুৱা হৈ পৰিছে সন্দেহ নাই, কিন্তু বঙলুৱা ঠাঁচৰ মাজেদিও অসমীয়া শব্দ আৰু বৈয়াকৰণিক গঢ়ে ভুমুকি নমৰাকৈ নাথাকে। এনে ধৰণৰ পুথিৰ ভিতৰত প্ৰাচীনতম হৈছে বড়ু চণ্ডীদাসৰ শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তণ। স্বৰ্গীয় বাণীকান্ত কাকতিয়ে শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তনৰ ভাষাৰ সমালোচনা কৰি মত প্ৰকাশ কৰিছে যে, শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তণ অসমীয়া বঙলী এই ভাষা দুটাৰ উমৈহতীয়া স্তৰ বা অৱস্থাৰ নিদৰ্শন। শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তণৰ উদ্ধাৰ কৰ্তা আৰু প্ৰথম সম্পাদক বসন্তৰঞ্জন ৰায় বিদ্বৎ বল্লভে ইয়াৰ ভাষাৰ এঠাইত আলোচনা কৰি কৈছে যে, পুথিখনে শেষ লিপিকাৰৰ হাতত পৰা আগতে সম্ভৱ কামৰুপ বা অসম ভ্ৰমণ কৰি আহিছিল। এই ধৰণৰ মন্তব্যয়ো প্ৰমাণ কৰে যে, বসন্তৰঞ্জনৰায় মহাশয়েও কামৰুপী বা অসমীয়া ভাষাৰ লগত শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তণৰ ভাষাৰ মিল লক্ষ্য কৰিছিল। উদাহৰণস্বৰুপে- তপত, পৰাণ, আজি, উজান, তেজপাত, দিন, ভাল, ভিতৰ, সাতসৰী হাৰ, ভৈল, সাধু, আদি অসমীয়া শব্দৰ প্ৰয়োগ দেখা যায়।
উত্তৰ পুৰুষৰ বৰ্তমান কালৰ ক্ৰিয়া বিভক্তি ওঁ, ৰ প্ৰয়োগ শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তনত দেখা যায়। যেনেঃ চাহোঁ কৰি কৰোঁ। কিছুমান ক্ৰিয়াৰ বিভক্তি দুয়ো ঠাইতে একে। যেনেঃ খাইবো-খাইবো। নিষেৰ্ধাথক ন অসমীয়া দৰে ক্ৰিয়া আগত বহা শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তনতো দেখা যায়। যেনেঃ নাবোল-নাবোল। অসমীয়াত পঞ্চমী বিভক্তি চিন নাই। শব্দৰ পাছত পৰসৰ্গৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।আপাদান অৰ্থত পঞ্চমী বিভক্তি চিনৰুপে হতে, (হন্তে) আৰু হৈতে দুয়োৰে ব্যৱহাৰ দেখা যায়। শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তনতো এই বৈশিষ্ট্য প্ৰতিফলিত হৈ উঠিছে। যেনে- আজি হৈতে,শয্যা হন্তে আদিৰ শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তনত দেখা যায়। পানী,গুটি আদি নিদিৰ্ষ্টবাচক শব্দৰ ব্যৱহাৰ দুয়ো ঠাইতে দেখা যায়।যেনে-নাতিনী খানী,বাশী গুটি-প্ৰাণখানি, দুগুটি সন্তান। কিছুমান বহু বচনাতন্মাক শব্দ দুয়ো ঠাইতে একে। তাৰোপৰি মাধৱ কন্দলী, মনকৰ, দুৰ্গাবৰ আদি পুৰণি অসমীয়া কবিসকলৰ ভাষাৰ লগত শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্তনৰ ভাষাৰ সাদৃশ্য অতি বেছি। অসমীয়া ব্ৰজবুলি ভাষাৰ লগতো শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্তনৰ ভাষাৰ সাদৃশ্য আছে।
এনেদৰে আলোচনা কৰি আমি এই সিদ্ধান্তত উপনীত হব পাৰো যে আচলতে চৰ্যাপদৰ পাছতে অসমীয়া ভাষাৰ পৰৱৰ্তী নিৰ্দশন আমি শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্তনত ৰক্ষিত হোৱা দেখিবলৈ পাওঁ।
34। উমৈহতীয়া সাহিত্য শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তণ বিষয়ে বহলাই লিখা?
উত্তৰঃ বড়ুো চণ্ডী দাসৰ শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্ত্তণঃ- অসমীয়া ভাষা বৈয়াকৰণিক লক্ষণ যুক্ত আৰু খাচ অসমীয়া শব্দ প্ৰয়োগ থকা দুই এখন কাব্য আছে, যি কেইখন বৰ্তমানে বঙালী লিপিকা আৰু বঙালী সম্পাদকৰ হাতত পৰি বঙলা সাহিত্য অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে। অৱশ্যে এই কথাও স্বীকাৰ কৰিব লাগিব যে বৰ্তমান আমি যি ছপাৰ পুথি পাইছো সেই পুথি অধিক মাত্ৰাই বঙলোৱা। বঙালী লিপিকা আৰু সম্পাদকৰ হাতত পৰি পুৰণি অসমীয়া ৰুপ বহু পৰিমাণে যে বঙলোৱা হৈ পৰিছে, সেই বিষয়ে সন্দেহ নাই। কিন্তু বঙলোৱা ঠাচ মাজেদিও অসমীয়া শব্দ আৰু বৈয়াকৰণিক গঢ়ে ভুমুকি নমৰাকৈ নাথাকে।
এনে ধৰণৰ পুথি ভিতৰত প্ৰাচীনতম হৈছে বড়ো চণ্ডী দাসৰ শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্তন। স্বৰ্গীয় বাণীকান্ত কাকতিয়ে শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্তনৰ ভাষা সমালোচনা কৰি মত প্ৰকাশ কৰিছে যে শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্তন অসমীয়া-বঙালী এই ভাষা দুটা উমৈহতীয়া স্তৰ বা অৱস্থাৰ।শ্ৰীকৃষ্ণকীৰ্তন উদ্ধাৰ কৰ্তা আৰু প্ৰথম সম্পাদক বসন্ত ৰঞ্জন ৰায় বিদ্বৎ বল্লভে ইয়াৰ ভাষাৰ আলোচনা কৰি এঠাইত পুথিখনে শেষ লিপিকা হাতত পৰা আগতে সম্ভৱ কামৰুপ বা অসম ভ্ৰমণ কৰি আহিছিল।
উত্তৰঃ চৰ্যাপদ ভাষা মহাযানী বৌদ্ধ ধৰ্ম তন্ত্ৰযাান শাখাৰ শেহতীয়া পন্থা সহজযান মতাৱলম্বী সিদ্ধাচাৰ্য সকলৰ ধৰ্ম সাধনা তত্ত্ব প্ৰচাৰ উদ্দেশ্য খৃঃ ৮ম শতিকাৰ পৰা ১২শ শতিকাৰ ভিতৰত চৰ্যাপদ সমূহ ৰচিত হৈছিল।চৰ্যাপদৰ ভাষা এক প্ৰকাৰৰ তাৎপৰ্য পূৰ্ণ ভাষা। চৰ্যাপদৰ মূল ধৰ্ম তত্ত্ব যি দৰে ৰহস্যপূৰ্ণ, ইয়াৰ ভাষাও সেইদৰে ৰহস্যপূৰ্ণ।
খৃঃ ত্ৰয়োদশ-চতুদৰ্শ শতিকাৰ মাজভাগত আচাৰ্য মুনিদত্তই চৰ্যাগীতিকোষৰ টীকা ব্যাখ্যা কৰোতে পোনতে ইয়াৰ ভাষাৰ অংশ বিশেষক সান্ধ্যাভাষা আখ্যা দিছিল। প্ৰসংগ অনুযায়ী তেওঁ সান্ধ্যা-সংকেত,সন্ধ্যা-বচন আৰু সন্ধ্যা, এই শব্দৰ দ্বাৰাও বিষয়-বস্তু গূহ্য অৰ্থ দাঙি ধৰিছে। চৰ্যাপদৰ অন্যতম গৱেষক নীলৰতন সেনদেৱে চৰ্যাপদৰ ভাষাৰ আলোচনা প্ৰসঙ্গত কৈছে অধিকাংশ গীত মৰমী ভাৱদ্যোতক, সন্ধ্যভাষা অৰ্থাৎ সন্ধানী বা মৰমী ভাষাৰ ৰচিত।
চৰ্য্যাচৰ্য্য বিনিশ্চয় পুথিৰ উদ্ধাৰ কৰ্তা হৰপ্ৰসাদ শাস্ত্ৰীয়ে সান্ধ্যভাষা তাৎপৰ্য দাঙি ধৰি কৈছে- সহজিয়া ধৰ্মেৰ সকল বইই সন্ধ্যা ভাষায় লেখা। সন্ধ্যা ভাষাব় মানে আলো-আধাব়ি ভাষা, কতক অনুকাব়, খানিক বুঝা যায়, খানিক বুঝা যায় না, অৰ্থাৎ সকল উচুঁ অঙ্গেৱ ধৰ্ম কথাব় ভিতৰে একটা অন্য ভাবেব় কথাও আছে। সেটা খুলিয়া বাখ্যা কৰিবাৰ নয়। যাহাৰ সাধন-ভজন কৰেন তাহাঁই বাই সেই কথা বুঝিবেন কাজ নাই। সন্ধ্যা ভাষাটো সহজযানী বৌদ্ধ সিদ্ধাচাৰ্য সকলৰ এটা সাংকেতিক ভাষা।
আমাৰ Edu Materials বা বিজ্ঞাপন কোনো ব্যক্তিগত প্ৰতিস্থান বা চৰকাৰী ভাবে প্ৰকাশিত নহয়। সঠিক তথ্য অনুসৰি প্ৰকাশিত ব্যৱহাৰ সুলভ ভাবে প্ৰচাৰিত কৰা হৈছে। আপোনাৰ কোনো ধৰণৰ Query বা অভিযোগ উপস্থাপন কৰিবলৈ আমাৰ editor ৰ লগত যোগাযোগ কৰিব পাৰে অথবা Contact Us ত দাখিল কৰক।{alertInfo}
